Kamran Simo Hedilî – ESTETÎK ÇI YE? – Enstîtuya Kurdî Li Stockholmê / Kurdiska Institutet I Stocholm

Estetîkê çi ye?
Estetîk: felsefa lêkolîna xwezaya hunera xweşik e. Estetîk, bê ferqa huner û xwezayê bike, ber bi xweşikbûnê ve çûyîn e. Felsefa bi tenê di berhemên hunerî de berê xwe dide xweşikiyê ye. Ji ber vê yekê zanîsteke xweser e. Kêftelfeta lêkolîna hizirkirina li ser xweşikiyê ye û lêgerîna bicihkirina xweşikiya di berhemên hunerî de ye. Xweşikî û nirxandina felsefa dîroka xweşikiyê bi estetîkê dest pê kiriye. Ji ber vê sedemê, çi aşkere an jî sergirtî be, di hemû beşên çand û felsefê de estetîk heye.
Estetîk bi mêzîna hest û pejirandinê, nirxandina pêhesî (sehekî) û hestdariyê dike. Bi felsefa hunerê re di nav hevkarî û têkildariyeke nêzîk de ye. Xwezaya giyana helbestê û bingihê dîwarê helbestê ye. Estetîk, kaniya kêfxweşiya hestê ye û di xwezayê de nîn e. Berhemê afirîneriya mirovan e. Tiştê estetîk dixwaze bike, zanîna hizirkirina hunera xweşik e û helbest pêşenga hunera xweşik e. Helbesta bê estetîk ne helbest e. Hemû berhemên hêja û resen bi riya estetîkkirinê têne pêşkêşkirin.
Estetîk felsefa xwezaya çand, wêje û hunerê ye. Ti berhemên hunerî û wêjeyî bê estetîk di dil û mêjiyên mirovan de cih nagirin. Estetîk bala mirovan dikişîne ser berhemên hunerî û wêjeyî. Bi riya estekîkê helbestvan, hunermend û wêjevan peyama xwe digihînin mirovan.
Dîroka jiyana mirov ya bi zanîn bi estetîkê dest pê kiriye. Ji ber vê sedemê, çi eşkere an jî sergirtî be, di hemû beşên çand, ol û felsefê de estetîk heye. Mirovan estetîk peyde kirin û estetîkê jî mirov zana û sipehî kirin û pêşve birin.
Estetîk giyan û bingehê huner û wêje ye. Kaniya kêfxweşiya hest, xeyal, raman û peyvê ye. Hemû berhemên hunerî û wêjeyî bi riya estetîkê têne hûnandin û dibin berhemên mirovan hestiyar dikin.
Form, giyan, hûnandin û derbirîna helbestê hemû bi estetîkê dibin.

Kamran Simo Hedilî

Navnîşana Maîla Nivîskar: kamransimo@hotmail.com

Parveke

Facebook Twitter

Parveke

Lämna ett svar Avbryt svar